Jerzy Krępski ziemianin z majątku Wieczfnia

2020-06-26 09:00:00(ost. akt: 2020-06-29 20:33:02)
Msza św. po wkroczeniu Wojsk Polskich na Pomorze. Pierwszy z prawej: Ks. Wł. Miegoń z I Batalionu Morskiego. Toruń, I 1920 r./fot. materiały autora

Msza św. po wkroczeniu Wojsk Polskich na Pomorze. Pierwszy z prawej: Ks. Wł. Miegoń z I Batalionu Morskiego. Toruń, I 1920 r./fot. materiały autora

Przybliżamy losy ppor. mar. Jerzego Krępskiego (z sąsiedniego pow. mławskiego) i jego oddziału, który był częścią wielkiej operacji wojskowej, tzw. zajmowania Pomorza. Do 1938 r. Pomorze obejmowało obszar od Działdowa do wybrzeża i polskiego morza. Operacja obejmowania Pomorza zaczęła się 17 I 1920 r. zajęciem m.in. Działdowa.
Niestety, nie zachowały się zdjęcia, ani dokumenty po ppor. Krępskim ur. 2 XI 1894r. w Wieczfni. Rodzicami jego byli Stanisław Krępski i Maria (z d. Ossowska). Być może uczęszczał do Szkoły Handlowej w Mławie w pierwszych latach jej istnienia. Ta hipoteza jest bardzo prawdopodobna, gdyż ojciec St. Krępski sędzia pokoju był jednym z założycieli szkoły w 1903r. Po maturze J.Krępski w latach 1917/1918 przez dwa semestry był słuchaczem nadzwyczajnym kursu przemysłowo – rolniczego przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Była to Wyższa Szkoła Rolnicza w Warszawie (SGGW). Krępski zgłosił się do Szkoły Podchorążych Piechoty (SPP), którą ukończył w V 1919r. Młody Krępski został skierowany do I Batalionu Morskiego (I B.M.), późniejszego Pułku Morskiego (P.M.).

I Batalion Morski w Modlinie, Nieszawie i Aleksandrowie Kujawskim
W V 1919r. podchor. Krępski przybył do Modlina. Dekretem Naczelnego Wodza W.P. z 15 VIII 1919r. podchor. Krępski został mianowany 1 VII 1919r. podporucznikiem w piechocie i został przydzielony do I B.M. Ppor. Krępski między 21-29 XII 1919r. udał się do Mławy na urlop. Zapewne była to wtedy jedna z ostatnich jego wizyt w domu rodzinnym – dworze pp. Krępskich w Wieczfni. I Batalion stacjonował najpierw w Porcie Wojennym w Modlinie do 9 VI 1919r. Następnie przejściowo znalazł się w porcie w Nieszawie. Tam stacjonował batalion dość krótko, gdyż już w VIII 1919r. przesunięto go do Aleksandrowa Kujawskiego. W Aleksandrowie batalion przebywał dłużej, bo aż do początku I 1920r. Aleksandrów był miejscem koncentracji wojsk gen. J.Hallera i intensywnych przygotowań do operacji przejmowania Pomorza.

Rola I Batalionu Morskiego w trakcie obejmowania i po zajęciu Pomorza
Traktat Wersalski z 28 VI 1919r. przyznawał Polsce, Pomorze z ok.144 km brzegu morskiego. I B.M. stał się ważnym elementem całej operacji. Jego kluczowym zadaniem było obsadzenie swoimi plutonami większości pasa wybrzeża morskiego. A także stworzenie pierwszych przyczółków dla straży granicznej oraz zrębów pierwszych portów morskich. Dość skromne porty istniały w: Pucku, Władysławowie, Helu oraz w Dąbkach. Jedynie port w Pucku miał lepsze zaplecze, bowiem od 1911 do 1918 r. funkcjonowała tam obok portu, niemiecka eksperymentalna Baza Lotnictwa Morskiego (BLM).

Wkroczenie na Pomorze i Zaślubiny Polski z Morzem w Pucku I - II 1920 r.
Jeden z kolegów oficerów I B.M., Eugeniusz Pławski wspominał swój pobyt wraz z innym kolegami oficerami w I 1920r. w Toruniu. Wzmianka ze wspomnień por. Pławskiego, informuje, że także ppor. Krępski brał czynny udział w zajmowaniu Pomorza. Stąd jego obecność w Toruniu prawdopodobnie do ok. 9 II 1920r. Z Torunia batalion udaje się przez wolne miasto Gdańsk do Pucka. W Pucku 10 II 1920r. I B.M. bierze udział w uroczystości „Zaślubin Polski z Morzem”. D-ca batalionu kpt. K. Jacynicz przewodził całości uroczystości. Zamiarem dowódcy było zebrać po drodze do Pucka wszystkie plutony, aby jako oddział Marynarki Wojennej wystąpić w komplecie przed obliczem już polskiego morza, a także Dowódcy Frontu Pomorskiego gen. Hallera i jego sztabu. Mszę świętą celebrował m.in. kapelan I B.M. ks. Wł. Miegoń. Następnie por. Pławski podał komendę, a dwaj marynarze Batalionu wciągnęli banderę na maszt. Orkiestra zagrała hymn państwowy, a baterie artylerii oddały salut z 21 salw. Później Haller dokonał w Zatoce Puckiej symbolicznego zaślubienia z morzem. Na pamiątkę tego wydarzenia postawiono przy pomoście okolicznościowy słupek zaślubinowy.

Meldunek kpt. Jacynicza o sytuacji Kaszubów i stacjonowaniu w Pucku
I B.M. miał szczególną rolę w pozytywnym usposabianiu Kaszubów dla sprawy polskiej. Bardzo dużo zależało od tego jak batalion i inne odziały na Pomorzu się zachowywały. Delikatne traktowanie sprawy kaszubskiej było bardzo istotne. Ważne było, aby nie podrażniać niepotrzebnie stosunków społecznych. Jednym z zadań było przekonanie ludności kaszubskiej do nowego Państwa Polskiego. Tę rolę otrzymali m.in. oficerowie I B.M. organizując z miejscową ludnością pogadanki. I B.M. stacjonował na wybrzeżu w 13 placówkach granicznych i w Bazie Lotnictwa Morskiego oraz w głównym Porcie Marynarki Wojennej w Pucku jedynie do VII 1920r. Następnie został przetransportowany do Torunia. W tym czasie, 21-22 VII 1920r. do Torunia skierowany został także ppor. Krępski, który przyjechał z Dowództwa Portu Wojennego w Modlinie. Fakt ten został odnotowany w księdze kwaterunkowej miasta Toruń. Wraz z nim przybyli też inni oficerowie batalionu. I B.M. był przygotowywany do „operacji warszawskiej”, po majowej kontrofensywie wojsk bolszewickich.

I Batalion Pułku Morskiego (I B.P.M.) na froncie mazowieckim
Z racji zbliżającej się ofensywy wojsk bolszewickich na teren Mazowsza i ściągania wszelkich rezerw wojskowych na nowy teren walk, admirał Porębski wystąpił z prośbą do Naczelnego Dowództwa o włączenie także I B.M. do walki zbrojnej. Mimo, że batalion był szkolny do innych zadań, niż do udziału w walnych bitwach. Marynarze nie posiadali klasycznego wyszkolenia piechoty. Dlatego znaleźli się w nowej, trudnej sytuacji. Jednocześnie admirał zarządził zorganizowanie II i III Batalionu Morskiego. Wraz z I B.M., stały się one podstawą do utworzenia 6 VII 1920r. Pułku Morskiego. I Batalion był najliczniejszym z pododdziałów Pułku Morskiego. W dniu wyjazdu z Torunia pułku liczył 756 ludzi, w tym 16 oficerów. 3 VIII 1920r. wyładowano I B.M. z wagonów pod Ostrołęką. Od razu I B.M. musiał wejść do walki, gdyż trafił w sam środek toczącej się już jakiś czas bitwy. Batalion zasilił zgrupowanie gen. Jana Wroczyńskiego (1 Armia). Zaś 5 VIII 1920r. zgrupowanie Wroczyńskiego, na krótko przejął gen. Roja. W historii I Batalionu udział na froncie, był jedynie epizodem, gdyż po utracie w walkach 42% wyjściowego stanu osobowego, wycofano I B.M. z dalszej walki. Źródła dot. ppor. Krępskiego z 1920r. są bardzo skromne, pierwsze wzmianki o nim pojawiają się dopiero latem. Zbyt mało zachowało się Rozkazów Dziennych I B.M. za rok 1919 i 1920, aż do 24 VII 1920r. 25 VII zapisano w uzupełnieniu rozkazu, że ppor. Krępski otrzymuje przydział do II Kompanii jako młodszy oficer. A także, że obejmie służbę następnego dnia od rana oficera inspekcyjnego w Dowództwie Pułku. Pułk Morski zorganizowano 25 VII 1920r., a rozformowano 18 XII 1920r. Dowódcą 2 plutonu był ppor. Krępski. I B.M. był systematycznie rozbudowywany i zgodnie z etatami posiadał 24 etaty oficerskie. c.d.n.

Piotr Rafalski

2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5